تأملی بر جای گاه زن در اندیشة مولوی از منظر جامعه شناسی ادبیات

Authors

روح انگیز کراچی

abstract

موضوع این مقاله حضور زنان در حکایت های مثنوی است که از منظر جامعه شناسی ادبیات و در دو بخش بررسی شده است. نخست، بازتاب مسائل اجتماعی ـ فرهنگی در مثنوی و دوم، تأثیر مثنوی و تفکر مولوی در جای گاه زن. در تبیین این مسئله سه عامل تأثیرگذارِ شامل ساختار اجتماعی، سنت ِفرهنگی جامعه، و شخصیت خالق اثر در شکل گیری حکایت های مثنوی بررسی شد تا به دو پرسش پاسخ داده شود: ۱. آیا زن در مثنوی شخصیتی نمادین است یا محصول فرهنگ و اندیشۀ مردبرتر؟ ۲. آیا زن در مثنوی، به قصد آموزش اخلاق، محور حکایت قرار گرفته است؟ در این بررسی، با استفاده از منابع تاریخی و نوشته های مولوی و مریدانش، به وجوه جامعه شناختی و زمینه های سیاسی ـ اجتماعی بستر آفرینش اثر، تعامل شاعر با طبقات مختلف اجتماعی، و پارادوکس ذهنیت و عمل شاعر پرداخته شد. نتایج بررسی نشان داد که تناقض نمای موجود در توصیف زن حاصلِ عوامل ذیل اند: الف) تأثیر فضای فکری و ساختارهای اجتماعی آن دوران و نگاه مرسوم به زن و جای گاه او، ب) باورها و اعتقادات فرهنگی و ایدئولوژیکی مولانا در دو دورۀ متفاوت زندگی و ج) برایند چالش خودآگاه و ناخودآگاه شاعری عارف و واعظی معلم که به قصد تعلیم مریدان شکلی تمثیلی و رمزی گرفته است.

full text

similar resources

تأملی بر جایگاه زن در اندیشة مولوی از منظر جامعه‌شناسی ادبیات

موضوع این مقاله حضور زنان در حکایت‌‌های مثنوی است که از منظر جامعه‌‌شناسی ادبیات و در دو بخش بررسی شده است. نخست، بازتاب مسائل اجتماعی ـ فرهنگی در مثنوی و دوم، تأثیر مثنوی و تفکر مولوی در جایگاه زن. در تبیین این مسئله سه عامل تأثیرگذارِ شامل ساختار اجتماعی، سنت ِفرهنگی جامعه، و شخصیت خالق اثر در شکل‌‌گیری حکایت‌‌های مثنوی بررسی شد تا به دو پرسش پاسخ داده شود: ۱. آیا زن در مثنوی شخصیتی نمادین است ...

full text

تأملی بر جایگاه زن در اندیشه مولوی از منظر جامعه شناسی ادبیات

full text

از سازمان رسمی تا بوروکراسی: مروری نقد مایه از منظر جامعه شناسی بر ادبیات بوروکراسی

در این نوشتار با توجه به ادبیات مربوط به بوروکراسی در جامعه شناسی، خاصه با تاکید بر توجه مارکس و وبر در کاربری مفهوم بوروکراسی ، سازمان رسمی و بوروکراسی به مثابه دو پدیده تاریخی مختلف لحاظ شده اند که هر یک تاریخ تولدی مستقل از دیگری دارد. مضافا آن که ما زمانی می توانیم از عقلانیت در سطح خرد صحبت کنیم که ساختارها در سطح کلان موفق به تجربه عقلانیت شده باشند. بنابراین قائل شدن صفت بوروکراسی برای س...

full text

جامعه شناسی ادبیات

تفسیر جامعه شناختی ادبیات فرزند نور چشمی علوم اجتماعی رسمی نیست.از هنگامی که ادبیات از دایره ی احکام خشک پژوهشی و قوانین متحجر تاریخی در باب لغت و نسخه شناسی پای بیرون نهاد تا به امروز تقریبا هر کس که دستی به قلم داشته به خود حق داده است که درباره ی آن احکام کلی صادر کند،و نقدهای تاریخی،زیبا شناختی و جامعه شناختی بنویسد.دانشگاه ها که بنا به سنت غرق در تاریخ ادبیات و تحلیلهای ادبی بودند ناگهان د...

full text